Η Μεγάλη ανάπτυξη της Ταμασού ήλθε μετά την ανακάλυψη του χαλκού και έγινε όπως προαναφέραμε μεγάλο βιομηχανικό κέντρο. Βέβαια πόλη χωρίς γεωργική παραγωγή δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Μαρτυρίες για ύπαρξη μικρών οικισμών έχει ανακαλυφθεί, στην περιοχή Φοράδες νοτιοδυτικά του Πολιτικού. Στην περιοχή αυτή βρέθηκε αριθμός κεραμιδιών, που επιβεβαιώνει τα ανωτέρω. Φαίνεται ότι ήταν μια περιοχή όπου παρήγαγαν σιτηρά και λάδι, ενώ υπάρχουν και αναφορές για καλλιέργεια αμπελιών. Λόγω της εύφορης Γής η κτηνοτροφία αποτελούσε ένα άλλο σημαντικό τρόπο ζωής. 

Το Sydney Cyprus Survey Project, που έκανε πέντε περιόδους εργασίας στην περιοχή αναφέρει και άλλα στοιχεία πολύ σημαντικά για την Ταμασό. Στις περιοχές Τζηλαδόνι στο Πολιτικό βρέθηκαν μαρτυρίες της ακεραμικής νεολιθικής εποχής (8200-5200 π.χ.). Βρέθηκαν εργαλεία τα οποία φαίνεται χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι, οι οποίοι ήταν περαστικοί από την περιοχή για να κατασκευάσουν κάποια εργαλεία, ή να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους της περιοχής. 

Η κεραμική που βρέθηκε στην περιοχή Φουρνιά του Πολιτικού, τα διάφορα λίθινα και χάλκινα εργαλεία μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής στην χαλκολιθική περίοδο ( 3900-2600 π.χ.). 

Πρόσφατες ανασκαφές στο Πολιτικό στην περιοχή «Ρότσος – Τρουλιά» που έγιναν από το πανεπιστήμιο της Αριζόνα των Ηνωμένων πολιτειών υπό την καθοδήγηση των καθηγητών Steven Falconer και Patricia Fall, έχουν φέρει στην επιφάνεια σημαντικά στοιχεία για την ζωή των πρώτων κατοίκων της Ταμασού. Σύμφωνα πάντα με τον καθηγητή Falconer η ζωή στην περιοχή αυτή, πάει περίπου χίλια χρόνια πριν την ύπαρξη αναφορών για την γνωστή μέχρι σήμερα Ταμασό (2000-
2500 π.χ.).

Τα αποτελέσματα των ανασκαφών θέλουν την περιοχή να έχει αναπτύξει μια αγροτική δυναμική από τα πρώτα στάδια της ζωής της. Μια σειρά από τοίχους που έχουν βρεθεί πάνω από το φαράγγι της καμάρας έχει οδηγήσει τελικά στην αποκάλυψη ενός τέτοιου οικισμού. Έχουν ανακαλυφθεί μεγάλες κοινές αυλές, όπου εκτρέφονταν ζώα. Τα Αγγεία που αποκαλύφθηκαν , τα όστρακα, τα κόκκαλα των ζώων που βρέθηκαν στην περιοχή Τρουλιάς, αποτελούν σημαντική μαρτυρία ότι οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργοκτηνοτροφία.

Κάθε χρόνο και νέες εκπλήξεις επιφυλάσσει η γη της Ταμασού στους αρχαιολόγους και σε όλους εμάς τους κατοίκους της γης τούτης. Οι ανασκαφές που έγιναν τον Ιούνιο του 2010, οδήγησαν σε νέα συμπεράσματα. Σύμφωνα πάντα με τον καθηγητή Falconer Κάτω από τα ερείπια της αρχαίας αυτής πολιτείας βρέθηκαν σημάδια μιας πολιτείας τουλάχιστον χιλίων ετών αρχαιότερη της υπό ανασκαφής περιοχής. Ένας κατηφορικός διάδρομος, και πολλά σπασμένα αγγεία, οδήγησαν τον καθηγητή στο συμπέρασμα ότι ο διάδρομος αυτός οδηγούσε στην έξοδο της πόλης, όπου οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι χρησιμοποιούσαν την έξοδο αυτή για να εναποθέτουν τα άχρηστα τους. Πού θα πάμε άραγε;

Η ανακάλυψη στην ίδια περιοχή ενός βυζαντινού υδραγωγείου, αποδεικνύει για άλλη μια φορά την συνεχή ύπαρξη κατοίκων στην περιοχή αυτή. Από ότι φάνηκε κατά την διάρκεια των ανασκαφών, οι κάτοικοι της Βυζαντινής περιόδου χρειάστηκε να σπάσουν μέρος των τοίχων του οικισμού αυτού για να κατασκευάσουν το υδραγωγείο. Η απόφαση του καθηγητή Falconer για συνέχιση των ανασκαφών τα επόμενα χρόνια, αποτελεί απόδειξη για την σημασία των ανασκαφών αυτών. 

Το τμήμα αρχαιοτήτων σε μια προσπάθεια συντήρησης των βασιλικών τάφων το 1997 έφερε στην επιφάνεια έξι καταπληκτικά αγάλματα. Δύο Σφίγγες και 4 Λιοντάρια. Τα αντικείμενα αυτά έχουν μεταφερθεί στο αρχαιολογικό μουσείο. 
Η μεγάλη θρησκευτική παρακαταθήκη του Πολιτικού συνεχίζει να εκπλήττει όλους. Πρόσφατες δειγματοληπτικές ανασκαφές στο Πολιτικό, έφεραν στην επιφάνεια τα ερείπια της πρωτοβυζαντινής εκκλησίας των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού. Η έγγραφος πλάκα που έχει ανευρεθεί δίνει σε όλους μας περισσότερη γνώση αλλά και διάθεση για έρευνα γύρω από τα χριστιανικά δεδομένα του βασιλείου της Ταμασού. 

«Ώς δια των ευχών των θεραπευόντων δούλων σου Κοσμά και Δαμιανού ο ταπεινός δούλος σου Επίσκοπος Χαμαίρετος»
Σπηλιές και αρχαία μνημεία είναι διάσπαρτα στην γη της Ταμασού. Το τμήμα αρχαιοτήτων όμως της Κύπρου, «επενδύει στην Πάφο» για ποιον όμως λόγω; Γιατί άφησαν την Ταμασό στο έλεος των καιρών; 

Θαυμάσιος σταυρόσχημος αρχαίος τάφος στην περιοχή της Ταμασού ο οποίος Χρησιμοποιόταν μέχρι πρόσφατα σαν μάντρα. Στον χώρο αυτό φιλοξενήθηκαν πολλές φορές αντάρτες του απελευθερωτικού μας αγώνα το 1955-59.

Άραγε έως πού θα φθάσουν οι έρευνες και μέχρι ποιό βαθμό θα συνεχίσουν να μας εκπλήττουν τα μυστικά της Ταμασού;