Κατά καιρούς βρέθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Ταμασού πολλές αρχαιότητες. Το 1836 βρέθηκε στην όχθη του Πεδιαίου, μια χάλκινη κεφαλή ενός αγάλματος του Απόλλωνα που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό μουσείο στο Λονδίνο. Είναι γνωστή με το όνομα κεφαλή “Chatsworth”. Στο μουσείο του Λούβρου βρίσκεται επίσης το χάλκινο πόδι του Απόλλωνα. Ο πρώτος που διενήργησε συστηματικές ανασκαφές στην Ταμασό ήταν ο Γερμανός αρχαιολόγος Max Ohnefalsch Richter . Οι ανασκαφές έγιναν μεταξύ των ετών 1889 και 1894 και είχαν σαν αποτέλεσμα την ανακάλυψη δύο εντυπωσιακών βασιλικών τάφων που ανάγονται στην Αρχαϊκή περίοδο. Παρά το γεγονός ότι όπως λέχθηκε πολλές φορές οι τάφοι συλήθηκαν πριν τους ανακαλύψει ο Richter, αυτοί βρίσκονταν σε εξαιρετικά καλή κατάσταση και ο Richter βρήκε αρκετά ενδιαφέροντα αντικείμενα τα οποία βρίσκονται σε διάφορα μέρη του κόσμου. 

Περαιτέρω ανασκαφές έφεραν στο φως δύο ιερά, ένα αφιερωμένο στον Απόλλωνα και ένα αφιερωμένο στην θεά μητέρα. Ο θαυμασμός των Ταμασέων για τους θεούς τους, τους έχει οδηγήσει στη κατασκευή μεγάλων αφιερωματικών αγαλμάτων γ΄αυτούς, είτε βωμούς με τέτοιο όγκο, ώστε να είναι αντάξιοι της λατρείας τους. Το γιγάντιο άγαλμα του Απόλλωνα που βρέθηκε στην περιοχή καμάρα, ο κολοσσός της Ταμασού φανερώνει ότι ο θεός αυτός είχε ιδιαίτερη θέση στην λατρεία των Ταμασέων. 

Ο βωμός της Κυβέλης δείχνει τον σεβασμό των Ταμασέων στην θεά αυτή. Την μητέρα των θεών. Αντάξιος της αγάπης τους είναι βέβαια και ο βωμός ο οποίος έχει διαστάσεις 140 Χ 125 μέτρα.. Στο κέντρο του βωμού υπάρχει ένα κοίλωμα και γύρω γύρω άλλα 16 κοιλώματα,, τα οποία συγκοινωνούν μεταξύ τους. Ίσως να τοποθετείτο λάδι για αφιερωματικούς σκοπούς.

Αργότερα το Γερμανικό αρχαιολογικό ινστιτούτο και το πανεπιστήμιο του Giessen, έφεραν στο φως ένα ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Στον χώρο του ναού της Αφροδίτης, βρέθηκε βωμός με ακατέργαστους ασβεστόλιθους μαζί με διάφορα αφιερωματικά αγγεία, θυμιατήρια και λύχνους. Βρέθηκαν ακόμα πήλινα και πέτρινα αγαλματίδια. Αυτό είναι μια περαιτέρω μαρτυρία ότι η πόλη ήταν αφιερωμένη στην Αφροδίτη. Το ιερό της Αφροδίτης καθώς και αυτό της μητέρας των θεών, κτίστηκαν κατά την αρχαϊκή περίοδο και καταστράφηκαν κατά την διάρκεια της εξέγερσης κατά των Περσών (499-498 π.χ.). Αργότερα στα τέλη του 4ου αιώνα π.χ. ξανακτίστηκαν. Άλλες φιλολογικές αναφορές αναφέρουν και την λατρεία άλλων Ελληνικών θεοτήτων, όπως ο Απόλλωνας, ο Ασκληπιός και ο Διόνυσος.

*Μέρος του χάλκινου ποδιού του Απόλλωνα Βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου Χρονολογείται από τον 5ον αιώνα π.χ.		*Χάλκινη Κεφαλή Του Απόλλωνα που Βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο

Στον ίδιο χώρο έχει αποκαλυφθεί και μέρος της πόλης που ανάγεται στην αρχαϊκή, κλασική και Ελληνιστική Περίοδο. Αποκαλύφθηκε μέρος των οχυρώσεων που περιέβαλλαν την πόλη κατά την αρχαϊκή περίοδο καθώς και εγκαταστάσεις επεξεργασίας χαλκού. Το υδραγωγείο της πόλις αποτελεί ένα ακόμα αξιόλογο στοιχείο της ανάπτυξης που είχε η πόλη της Ταμασού.

Αδιαμφισβήτητη μαρτυρία για το πόσο πλούσια ήταν η Ταμασός αναφέρετε από τον συγγραφέα του βίου του Αγίου Μνάσωνα. «Βγαίνοντας από το ναό που διέμενε με τον άγιο Ηρακλείδη, ο Άγιος Μνάσωνας Πέρασε από τον περικαλλή ναό του Ασκληπιού του οποίου το άγαλμα ήταν καμωμένο από μάρμαρο.

* Έρευνα - Συγγραφή Ανδρέας Βοσκαρής