Η Επισκοπή Ταμασού με έδρα την αρχαία πόλη της Ταμασού ήταν από τις αρχαιότερες της Κύπρου, μάλιστα πιθανότατα η πρώτη που ιδρύθηκε και συνεπώς η αρχαιότερη, αφού ο πρώτος επίσκοπος της ο Άγιος Ηρακλείδιος αναφέρεται ως ο πρώτος Ιεράρχης που χειροτονήθηκε στην Κύπρο από τους αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα στην πρώτη τους περιοδεία. Γεγονός είναι ότι η επισκοπή Ταμασού ιδρύθηκε στα μέσα του 1ου αιώνα μ.χ. και πρώτος επίσκοπος της ήταν ο τοπικός Άγιος Ηρακλέιδιος. Το μοναστήρι του οποίου λειτουργεί και σήμερα στον χώρο της αρχαίας Ταμασού ενώ η διπλανή κοινότητα λέγεται Πολιτικό (δηλαδή Από το Πόλη, Ταμασός). Διπλανό χωριό είναι το Επισκοπειό που δηλώνει την ύπαρξη παλαιάς επισκοπής. Της επισκοπής Ταμασού. Διάδοχος του Αγίου Ηρακλειδίου στον θρόνο της Ταμασού ήταν ο μαθητής του Άγιος Μνάσωνας που στο όνομα του υπάρχει στο Πολιτικό μοναστήρι, (Ερειπωμένο σήμερα). Ο Άγιος Μνάσωνας έζησε και στην Παλαιστίνη και αναφέρονται μάλιστα στις πράξεις των αποστόλων (ΚΑ΄16) τα εξής ** άγοντες παρ΄ώ ξενισθώμεν Μνάσωνι τινί Κυπρίω αρχαίω μαθητή** αναφέρετε στον Απόστολο Παύλο και την συνοδεία του.Ο Μνάσων υπήρξε κάτοχος του θρόνου το δεύτερο ήμισυ του 1ου αιώνα και αυτόν διαδέχθηκε ο Άγιος Ρόδωνας.

Μετά από αυτούς υπάρχει κάποιο κενό αφού ο επόμενος γνωστός επίσκοπος Ταμασού Άγιος Τύχων αναφέρετε ότι συμμετείχε στην δεύτερη οικουμενική σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 381.

Αναφέρετε ακόμα από τον Λεόντιο Μαχαιρά ένας τέταρτος Επίσκοπος Με το όνομα Μακεδόνιος . Με το όνομα Μακεδόνιος βρίσκουμε Κύπριο Επίσκοπο που είχε υπογράψει τα πρακτικά της οικουμενικής συνόδου της Σαρδικής το 343, αλλά δεν αναφέρετε η επισκοπική του έδρα.

Κατά τα μέσα του 5ου αιώνα επόμενος γνωστός επίσκοπος Ταμασού αναφέρετε ο Επαφρόδιτος που είχε συμμετάσχει την οικουμενική σύνοδο της Χαλκηδόνας το 451 και στην οποία αντιπροσώπευε και τον επίσκοπο Λαπήθου.

Οι επισκοπές της Ταμασού ήταν μέχρι 1224 , 14. (Λευκωσίας,Ταμασού, Κιτίου, Αμαθούντος,Κουρίου, Αρσινόης, Πάφου, Σολέας, Λαπήθου, Κυρηνίας, Κυθραίας, Τριμυθούντος, Καρπασίας και Νεάπολης Λεμεσού). 

Ωστόσο η επισκοπή Ταμασού είχε ιεραρχικά τηνπρώτη θέση λόγω βέβαια αρχαιότητας και τιμής στους πρώτους επισκόπους Αγίους Ηρακλείδιο και Μνάσωνα. Αναφέρετε μάλιστα ο επίσκοπος Ταμασού ως πρωτόθρονος γιατί ετάσσετο ιεραρχικά μετά τoν αρχιεπίσκοπο.

Αυτό ίσχυε μέχρι και του τελευταίου επισκόπου Ταμασού Νείλου τον 13ο αιώνα.
Στις αρχές της Φραγκοκρατίας αναφέρονται στην τυπική διάταξη του μοναστηριού του Μαχαιρά άλλοι δύο επίσκοποι. Ο Νικήτας ο αγιοστεφανίτης που πέθανε το 1209 και ο επίσκοπος Νείλος που υπήρξε και ο ανακαινιστής της μονής Μαχαιρά.
Όταν οι 14 επισκοπές καταργήθηκαν από τους Λατίνους το 1222 καταργήθηκε και η επισκοπή Ταμασού.

Γύρω στο 1570 όταν έγινε προσπάθεια αναδιοργάνωσης της Κυπριακής Εκκλησίας η επισκοπή Ταμασού δεν επαναδημιουργήθηκε.

Βέβαια αναφέρετε ότι το 1791 χειροτονήθηκε ως επίσκοπος Ταμασού ο Χρύσανθος, ανεψιός του αρχιεπισκόπου Χρύσανθου ο οποίος είχε τον τίτλο του Θεοφιλέστατου για να βοηθά στο έργο του, τον θείο του. Το 1797 ο Ταμασέων Χρύσανθος ανήλθε στον θρόνο της Επισκοπής Κιτίου όπότε ο τίτλος του Ταμασέων είχε χαθεί. 

Eξ άλλου και όπως αναφέρει ο Νέαρχος Κληρίδης, τα χώματα της Ταμασού πατήθηκαν και αγιάστηκαν από ένα μακρύ κατάλογο αγίων, Ηρακλείδιος, Μνάσωνας, Ρόδωνας, Μύρωνας, Αριστοκλής , Δημητριανός. Θεόδωρος , Βαρλαάμ, Βασίλειος, Καλάντιος, Μακεδόνιος, Νόμων. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι δεν γνωρίζει άλλη πολιτεία όπου έζησαν τόσοι πολλοί άγιοι.

*Έρευνα Συγγραφή Ανδρέας Βοσκαρής 

Πηγές: Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια Του Άντρου Παυλίδη, Η Αρχαία Πολιτεία Της Ταμασού Του Νέαρχου Κληρίδη